Zandwinning en zandtransport
Zeezand wordt gewonnen uit de bodem van de Noordzee, op ruime afstand van de kust. Het gebied dat voor zandwinning is gereserveerd, loopt parallel aan de kust – vanaf de Belgische grens tot Schiermonnikoog. Het heeft een oppervlakte van 5.134 km² en wordt begrensd door de 12-mijlszone en de doorgaande NAP -20 m dieptelijn. In het gebied heeft zandwinning prioriteit, al zijn andere gebruiksfuncties niet uitgesloten. Grootschalige zandwinning met windiepten van meer dan 2 meter is toegestaan vanaf 2 km zeewaarts vanaf de doorgaande NAP -20 m dieptelijn.
Zandwinnen
Het zand wordt gewonnen met een sleephopperzuiger: een schip voorzien van 1 of 2 zuigbuizen en een eigen laadruim, het zogenaamde beun. Aan het eind van iedere zuigbuis is een sleepkop bevestigd, die dient om het op te zuigen materiaal los te maken en voor de zuigmond te brengen. De sleephopperzuiger baggert al varend met een snelheid van 4 à 7 km/uur (2 à 4 knopen). Het baggermengsel wordt het laadruim in gebracht, waar het zand vervolgens de gelegenheid krijgt om te bezinken. De fijne fractie die niet bezinkt (fijn zand en slib), vloeit samen met het water terug in zee. Dit wordt de overvloei genoemd. Naarmate het laadruim voller wordt, stroomt er meer water met sediment terug naar zee. Bekijk een animatie over zandwinning (Engelstalig).
Zandtransport
De sleephopperzuiger vervoert het zand naar de bestemming. Voor kustlijnzorg zijn dit de suppletielocaties langs de kust. De schepen varen via de, in nautisch opzicht, kortst mogelijke route naar deze locaties, waar ze het zand op verschillende manieren kunnen lossen:
- door kleppen via de bodem van de sleephopperzuiger
- door persen via pijpleidingen
- door rainbowing, ofwel opspuiten via de lucht
Voor ophoogzand wordt het zand vervoerd naar de dichtstbij gelegen havens of depots, waar het zand eventueel wordt gesorteerd en overgeslagen op andere transportmiddelen. Soms gaat de aanvoer naar de wal via tijdelijke opslag onder water of overslag in kleinere units boven water. De sleephopperzuigers volgen bij het transport zoveel mogelijk de bestaande scheepvaartroutes op de Noordzee.
