Zwarte zee-eenden observeren met een drone-camera
Rijkswaterstaat is gestart met een proef waarin we verkennen of we met behulp van speciale drones zwarte zee-eenden op de Noordzee kunnen vinden en observeren, zonder de vogels te verstoren. De eerste vluchten met de 'quadcopter' vanaf land zijn succesvol gebleken.
De zwarte zee-eend is een voor de Nederlandse kust karakteristieke en beschermde soort. Ze leven hier van schelpdieren die zijn ingegraven in de zeebodem. Het is voor ons belangrijk om te weten te komen of zwarte zee-eenden ook voedsel zoeken in de gebieden die wij gebruiken voor zandwinning. Ook zijn we benieuwd hoe belangrijk dat voedsel voor hen is. Deze vogels zijn in de praktijk alleen lastig te volgen, omdat ze uiterst verstoringsgevoelig zijn. Daarom hopen we dat dit wel mogelijk is met behulp van dronebeelden.
Speciale drones
De onderzoekers gebruikten hiervoor eerst een 'fixed wing drone', een type dat grotere afstanden kan afleggen omdat hij weinig energie verbruikt. Dit heeft als voordeel dat hij een grotere oppervlakte in beeld kan brengen. Hiermee kunnen de onderzoekers groepen zwarte zee-eenden in het voor zandwinning aangewezen gebied opzoeken. Zodra we weten waar de vogels zitten, gaan de onderzoekers er met een quadcopter-drone naartoe om te filmen wat ze daar op zee doen. Vanuit de lucht kunnen de onderzoekers bijvoorbeeld vaststellen of, en waar ze naar voedsel duiken. Er zijn ook warmtebeeldcamera's getest, omdat zwarte zee-eenden zowel 's nachts als overdag naar voedsel kunnen zoeken.
Natuurlijk gedrag
In eerste instantie zijn de drones opgestegen van het land, vanaf het Waddeneiland Ameland. Dit bleek succesvol: met de drones konden zwarte zee-eenden worden waargenomen die een natuurlijk gedrag lijken te vertonen. De eenden dreven in kleine groepjes rond en doken af en toe onderwater. Ze vertoonden geen zichtbare reactie op de aanwezigheid van de drones en vlogen niet weg. De waarnemingen zijn bijzonder, want deze dieren zijn uiterst verstoringsgevoelig waardoor het erg lastig is om ze van dichtbij te observeren of te voorzien van een zender. De volgende stap is om uit te vinden hoe we de drones vanaf een schip kunnen laten opstijgen, zodat we ook verder uit de kust zwarte zee-eenden kunnen opzoeken en in beeld brengen wat ze doen.
Waarom dit onderzoek?
De Noordzee is van groot belang voor zwarte zee-eenden. Ze leven hier voornamelijk van schelpdieren die van de zeebodem opduiken. De vogels komen vanaf september en oktober in grote aantallen naar de Nederlandse kustwateren toe en trekken dan vaak in april weer door. Sommige blijven hier zelfs het hele jaar rond. Je ziet ze overigens niet/nauwelijks op land, dit zijn echt zee-eenden die van openwater houden.
Met Zand uit Zee doen we onderzoek naar de vraag welke factoren en processen van invloed zijn op de aantallen zwarte zee-eenden die in Nederland aanwezig zijn. Ook willen we weten of zandwinning en -transport van invloed zijn op het behalen van de instandhoudingsdoelstellingen. We weten dat zandwinactiviteiten de aanwezige eenden kunnen verstoren en invloed hebben op de hoeveelheid en kwaliteit van hun voedsel: schelpdieren in en op de zeebodem. Maar dat zwarte zee-eenden in het zandwingebied aanwezig zijn, wil nog niet zeggen dat ze daar ook voedsel zoeken. Om dit vast te stellen, willen we het gedrag van individuele vogels observeren.
Verder lezen: